Türk Hava Yolları uçak kargo |İstanbul Atatürk Hava alanı
Türk Hava Yolları uçak kargo |İstanbul Atatürk Hava alanı
Atatürk Hava limanı (IATA: IST, ICAO: LTBA) veya eski adıyla Yeşil köy Hava alanı, İstanbul’un Avrupa Yakası’ nda bulunan uluslararası hava limanı. 1900’ larin başında Türkiye’de ilk hava ulaşımının başlatıldığı yer olan Atatürk Hava limanı, 1953 yılında uluslararası hava trafiğine açılmıştır. 29 Temmuz 1985 tarihinde adı, Türkiye Cumhuriyeti’ nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün soyadı verilerek, Atatürk Uluslararası Hava limanı olarak değiştirilmiştir.
2012 yılı istatistiklerine göre dünyanın 20. en yoğun yolcu trafiğinin olduğu hava limanıdır [1], Türkiye’deki istatistiklerine göre ise toplam yolcu trafiği bakımından birinci hava limanıdır. Günlük ortalama 1100[2] uçağın kullandığı hava limanı, Avrupa ’nın en önemli transit yolcu hava limanları arasında bulunmaktadır.
Güncel Durum
Atatürk Hava limanı, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü’nün (ICAO) yaptığı sınıflandırmaya göre CAT III niteliklerine sahip olup , meteorolojik koşulların kötü olduğu zamanlarda bile uçak iniş-kalkışına imkân verebilecek düzeydedir.[15]
Toplam 11 milyon 650 bin m² alana sahip olan Atatürk Havalimanı, 63 bin 165[13] m² iç hatlar ve 282 bin 770 m² dış hatlar terminali ile toplam bina alanı açısından Türkiye ’nin en büyük hava limanıdır. Ayrıca 7 bin 260 metrekarelik VIP ve CIP terminaline sahiptir. Atatürk Hava limanı yolcu sayısı açısından da Türkiye ’nin en büyüğüdür.
İç Hatlar terminali
Eski iç hatlar terminali olarak kullanılan bina TAV Hava limanları ’nın işletmesini üstlenmesinin ardından modernize edildi. Terminalde 12 köprü, 96 check-in kontuarı, gidiş katında dört, geliş katında toplam yedi bagaj bantı bulunmaktadır.
Yıldız şeklindeki terminalin gidiş katında self-servis ve alakart restoranların yanı sıra uluslararası kahve ve fast- food zincirleri bulunmaktadır. Yiyecek içecek noktaları BTA tarafından işletilmektedir. Terminalde Garanti, Akbank ve THY’nin loungları bulunmaktadır. Ayrıca bir geliş katında mescit ile kayıp eşya büroları yer almaktadır.
Tüm uçuşların yüzde 75’i THY tarafından gerçekleştirilmektedir. Onur Hava yolları yüzde 14, Atlas Hava yolları yüzde 8 paya sahiptir
Güvenlik kontrolü sonrasında sigara içilebilecek bir teras alanı bulunmaktadır.
Dış Hatlar terminali
1997’deki YİD ihalesinin ardından TAV tarafından inşa edilen ve 2000’de hizmete açılan terminal, aradan geçen sürede iki kez genişletilerek bugünkü halini almıştır. THY’nin uçuşlardaki payı yüzde 68, Lufthansa’nın da yüzde 27’dir.
26 köprü, 224 check-in kontuarı, geliş katında 11 bagaj bantı bulunmaktadır. Uzun bir dikdörtgen şeklinde olan terminalde döviz bürosu, eczane, mescit bulunmaktadır.
Uluslar arası kahve ve fast-food zincirlerinin yanı sıra farklı ülke mutfaklarına odaklanan alakart restoranlar ve kafelerle terminalde geniş bir yiyecek içecek yelpazesi sunulmaktadır.
Pasaport kontrolü sonrasında sigara içilebilecek bir teras alanı bulunmaktadır.
Duty-free
Dünyanın en büyük 16. gümrüksüz mağaza işletmesine sahip olan olan Atatürk Havalimanı’nda , gidiş katında 4 bin 613, geliş katında da 1 437 metrekare olmak üzere toplam 6 bin 50 metrekarelik mağaza alanı yer almaktadır. Mağazalar TAV Hava limanları ve Unifree ortaklığıyla kurulan ATÜ Duty-Free tarafından işletilmektedir. Mağazalarda parfüm & kozmetik, içki, sigara, tütün, puro, çikolata, şekerleme, kahve, çay, aksesuar ve oyuncak satılmaktadır.[17]
TAV Galeri İstanbul
Dış Hatlar terminali içinde pasaport kontrolü öncesinde G ve H kontuarları arasında bir sergi alanı yer almaktadır. Sergi alanında yıl boyunca fotoğraf, resim ve benzeri alanlarda projeler yolcularla buluşmaktadır.[18]
Kargo terminali
Dış hatlar terminalinin hizmete girmesi ile birlikte, mevcut C Terminali, limanın kargo terminaline olan ihtiyacı nedeniyle kargoya dönüştürülmüş ve depreme karşı güçlendirilerek, 2002’de kargo servisini işleten firmalara antrepo ve depo olarak kullanılmak amacıyla tahsis edilmiştir.
Genel Havacılık terminali
Hava limanının kuzey batısında yer alan terminal özel jetlerle hava taksilere hizmet vermektedir. Terminalde gümrük ve pasaport işlemleri yapılabilmektedir. İş insanlarının yanı sıra pek çok ünlü sanatçı da 2006’da hizmete giren bu terminali kullanmaktadır.[19][20]
Diğer
Hava limanını işleten TAV Hava limanları ’nın yönetim binaları havalimanı arazisi içerisinde yer almaktadır. VIP Terminali ’nin yanında yer alan binaya ulaşım hava limanı ana kapısı kullanılmadan, dışarıdan oluşturulan yol üzerinden sağlanmaktadır.
Mülki İdare Amirliği ve bağlı kuruluşların ofisleri, yabancı diplomatlar, devlet ve hükümet başkanlarının ağırlandığı devlet konuk evi, hava limanı camisi, Jandarma Koruma Bölük Komutanlığı binası da hava limanı arazisi içerisinde yer almaktadır.
Trafik ve istatistikler
2011 itibariyle Atatürk Hava limanı ’ndan uçuş düzenleyen ticari hava yolu sayısı 125’tir . Hava limanı yolcu ve uçuş trafiği açısından hızlı bir büyüme sergilerken, trafik istatistikleri dış hat yolcu ve uçuşlarının toplam trafik içerisindeki payının da arttığını göstermektedir.[21][22]
Ulaşım
Atatürk Hava limanı, İstanbul şehir merkezine (Taksim) 22 km, Mecidiyeköy ’e 19 km ve Kadıköy’e 34 km uzaklıktadır. Hava limanına ulaşım; otobüs (HAVATAŞ ve İETT), taksi ve Aksaray-Hava limanı hafif metro hattı ile sağlanmaktadır.
Toplu ulaşım
1967’de Ulaştırma Bakanı tarafından ilk kez açıklanan proje 2002 sonunda tamamlandı ve Aksaray-Yenibosna arasında çalışan hafif metro hattı uzatılarak hava limanına bağlanmıştır. Dış hatlar terminalinin en alt katından ulaşılan metro istasyonu uzun bir koridorla iç hatlar terminaline de bağlanmaktadır. 06:00-24:00 saatleri arasında ve pik saatlerde 5 dakika aralıkla çalışan hafif metro ile hava limanından Aksaray ’a yaklaşık 32 dakikada ulaşılabilmektedir . Hafif metro ile Metrobüs arasında Şirinevler/Ataköy istasyonunda aktarma yapılabilmektedir. 34 hat kodlu Metrobüs hattı Avcılar-Zincirlikuyu-Avcılar arasında çalışmaktadır. Metrobüs aktarmasıyla Asya yakasına geçerek Kadıköy’e ulaşmak mümkündür. Hafif metrodan Zeytinburnu ve Aksaray’da T1 kodlu Bağcılar-Kabataş hattına aktarma yapmak da mümkündür.
İETT havalimanı-Yenikapı arasında YH-1 hattıyla yolcu taşımaktadır.
Havalimanından İstanbul Deniz Otobüsleri’ne (İDO) bağlı feribotlarla deniz yoluyla şehrin çeşitli noktalarına gidilebilmektedir. En yakın İDO iskelesi Bakırköy’de bulunmaktadır -9,2 kilometre. Yenikapı İDO iskelesinden -17,4 kilometre- şehirlerarası feribot hatlarına da ulaşılabilinmektedir.
HAVATAŞ isimli özel şirket havalimanıyla Taksim ve Yenikapı İDO iskelesi arasında sefer düzenlemektedir.
HAVAŞ-HAVATAŞ anlaşmazlığı
Atatürk Havalimanı’ndan şehrin farklı noktalarına 1983’ten bu yana direkt otobüs seferleri düzenlenmektedir. HAVAŞ tarafından havalimanıyla Kozyatağı, Taksim, Bakırköy İDO iskelesi arasında düzenlenen seferler 14 Ocak 2012’de belediye tarafından durdurulmuştur [28]. Durdurma kararı, İETT’nin havalimanı hatlarını 2010’da yapılan ihaleyle özelleştirmesinin ardından gelmiştir. İhaleyi kazanan HAVATAŞ, bu nedenle havalimanından tek taşımacılık yetkisinin kendisinde olduğunu; HAVAŞ ise kendi taşımacılık yetkisinin Ulaştırma Bakanlığı’ndan alınan ruhsat ve özelleştirmeden doğan haklardan kaynaklandığını iddia etmektedir. Konu mahkemeye taşınmıştır.
Terminaller arası ulaşım
Atatürk Havalimanı iç ve dış hatlar terminalleri arasında bir köprü ile geçiş sağlanmaktadır. Yürüyerek geçiş 10-15 dakika sürmektedir. Haziran 2012’de Dış Hatlar Terminali 201 numaralı arınmış salonla, İç Hatlar Terminali’ndeki 112 numaralı salon arasında açılan yeni transit geçiş kapısıyla daha kısa bir seçenek oluşturulmuştur.
Taksi
İstanbul Atatürk Havalimanı’nda taksi hizmeti 1981’de kurulan Havalimanı Taksiciler Kooperatifi tarafından verilmektedir. Kooperatif bünyesinde 553 araç ve 1875 sürücü ve 76 kooperatif çalışanı bulunmaktadır . Taksi ücreti sabit bir ücretin üzerine kilometre başına eklenen ücretlerle belirlenmektedir ve günün 24 saati aynı tarife uygulanmaktadır.
Şahsi araç
Atatürk Havalimanı’na ulaşım esas olarak E-5 (D-100) karayoluyla sağlanmaktadır. TEM otoyolundan da Atatürk Bulvarı üzerinden havalimanına ulaşılabilir. Sahil yolundan ulaşım Yeşilyurt Havuzlu Kavşak’tan Atatürk Havalimanı Caddesi’ne dönerek gerçekleştirilebilir.
Otopark
Havalimanında 7 bin 76 araçlık kapalı otopark ve 1034 araçlık açık otopark bulunmaktadır. Kısa ve uzun dönemli abonelik seçeneklerinin yanı sıra anlaşmalı kurum ve banka kartları için indirimler yapılabilmektedir.[32]
Kazalar ve olaylar
2 Ekim 1960: Kalkış sırasında tekerleği patlayan bir Fransız uçağı pistten çıkarak toprağa saplandı.[33]
21 Ocak 1965: İki İngiliz uçağı pistte çarpıştı. Yakıt ikmali yapan bir uçağın kanadına yerde manevra yapan bir diğeri çarptı. Yaralanan veya ölen olmadı.
2 Mayıs 1968: Avustralya’dan Londra’ya gitmekte olan Team Spirit G-AOVM adlı uçak Yeşilköy Havaalanı’nda yerde manevra yaparken tekerleği toprağa saplandı. Patlayıcı yüklü uçağın geçirdiği kazanın, pilotun alkollü olmasından kaynaklandığı iddia edildi.
30 Ocak 1975: Yeşilköy’e inerken pist elektrikleri kesildiği için Ambarlı açıklarında denize gömülen THY “Bursa” F-28 uçağında dört personel 37 yolcu hayatını kaybetti. Uçak İzmir-İstanbul seferini yapıyordu. Olayın ardından THY pilotları tedbirsizlikleri protesto etti, havaalanının ışıklandırmasının yeterli olmadığını söyledi.
14 Ağustos 1976 – Filistinli iki gerilla, Yeşilköy Havaalanı’nda İsrail uçağına binenlere ateş açtı: 4 ölü, 20 yaralı.
Genişleme çalışmaları
2000’lerin sonundan itibaren özellikle THY’nin hızlı büyümesi nedeniyle artan trafikle İstanbul Atatürk Havalimanı’nın kapasitesinin artırılması yönünde çalışmalar başladı. Çözüm için farklı öneriler ortaya çıktı. Dördüncü bir pistin inşa edilmesi, hava trafik sisteminin modernize edilmesi, havalimanı arazisinde yer alan askeri alanın devir alınarak park yeri olarak kullanılması.
Askeri alanın devri konusunda Milli Savunma Bakanlığı’yla Ulaştırma Bakanlığı arasında anlaşma sağlansa da konuyla ilgili bir gelişme olmadı. Dördüncü pist konusunda DHMİ çalışmalar gerçekleştirmekle birlikte maliyetinin yüksek olması, havalimanı çevresindeki yerleşimlerde yıkım gerçekleştirmenin gerekmesi nedeniyle özümün üçüncü bir havalimanının inşa edilmesinden geçtiğini açıkladı.
Rötarlar ve artan eleştirilerin ardından trafik kontol sürecinde yapılan bir dizi değişiklikle kapasite artırılırdı.[40] Uygulamaların yürürlüğe girmesinin ardından 6 Temmuz 2012’de bir günde 1119 uçağın iniş-kalkış yapmasıyla havalimanında tüm zamanların pik trafiğine ulaşıldı. Aynı gün iç hatlarda 45 bin 822, dış hatlarda 78 bin 558 olmak üzere toplamda 124 bin 380 yolcu havalimanından geçiş yaptı.
